سهم‌کم ادبیات پایداری در فیلم‌های سینمایی
تاریخ انتشار: ۲۶ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۷۰۸۴۵۴
مجموعه قصه‌های دریا خاطرات جمعی از فرماندهان نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نداجا) است. این کتاب که از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده با استقبال خوبی از سوی علاقه‌مندان مواجه شد.
این مجموعه شامل آثار: من یک کلاه سبزم، یک شهر - یک خانه، کلاه یادگاری، سی کشتی - یک فرمانده، سبلان زنده است، درست یک پا روی زمین، خواهرم جوشن، تکاوران خرمشهر، بویه‌های روشن و اقیانوس‌ها چرخ می‌زنند، است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چه شد که نوشتن خاطرات عبدالله معنوی رودسری را شروع کردید؟ انتخاب خودتان بود یا به شما پیشنهاد شد؟
حوزه هنری تهران به دفتر ادبیات مقاومت، دوازده نفر از فرماندهان نیروی دریایی و حاضر در جنگ را معرفی کرد. به نویسندگان حوزه کودک و نوجوان دوازده کتاب به عنوان خاطرات این عزیزان پیشنهاد شد. از سال 1375 در زمینه ادبیات دفاع مقدس دست به قلم هستم. همچنین سابقه حضورم در جبهه باعث ترغیب بیشتر من در نگارش این کتاب شد. تا قبل از آن هیچ شناختی نسبت به امیر دریادار دوم عرشه عبدالله معنوی رودسری نداشتم. به ستاد نیروی دریایی در تهران رفتم و در آنجا با معنوی مصاحبه کردم؛ حتی برای لمس بهتر، یک سفر سه روزه به انزلی رفتم و بیشتر با نیروی دریایی آشنا شدم.
به نظر شما نوجوانان امروزی می‌توانند با این کتاب ارتباط برقرار کنند؟
بله، مطمئناً ارتباط خوبی برقرار می‌کنند. شرایط زندگی امروزی فرق کرده و فضای مجازی هم نوجوانان و هم بزرگسالان را مشغول کرده است. اما اگر نوجوانی اهل مطالعه باشد و کتاب را بخواند حتماً می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند. بیشتر کتاب‌های دفاع مقدس در رابطه با فعالیت‌های سپاه، بسیج و نیروی زمینی بوده است اما تاکنون در رابطه با نیروی دریایی کمتر صحبت شده‌است؛ در صورتی که آنها هم مانند سایر ارگان‌ها و شاید هم بیشتر از بقیه در 8 سال جنگ تحمیلی و سرنوشت کشور دخیل بودند. همین موضوع باعث تفاوت این کتاب با سایر کتاب‌هایی از این قبیل شده است که سبب ارتباط بهتر نوجوانان با آن می‌شود.
این نوع کتاب‌ها در واقع زندگی خصوصی دریاداران را بیان کرده و ما را به لحظه‌هایی می‌برد که این سال‌ها کمتر درباره‌شان حرف زده شده است، این نگاه چه تأثیری بر معرفی آنها به نوجوانان دارد؟
«سبلان زنده است» نقش همه رزمنده‌ها را بیان می‌کند. همین موضوع، پژوهش‌ها در زمینه جنگ را کامل‌تر می‌کند و مخاطب متوجه می‌شود که جنگ مربوط به قشر خاصی نبوده یا افراد محدودی در این پیروزی نقش نداشتند. همچنین افراد حاضر در نیروی دریایی با گذراندن آزمون‌های بسیار و دوره‌های مختلف توانسته‌اند به این درجه و جایگاه برسند. مسلماً بین آنها با نیروی مردمی یا بسیج که با گذراندن یک دوره کوتاه به جنگ اعزام شده، بسیار تفاوت است. اما همین موضوع می‌تواند باعث ترغیب نوجوانان به نیروی دریایی و گذراندن دوره‌های تخصصی در این حوزه شود.
با پرداختن به چنین شخصیت‌هایی مخاطب به داشتن تصویری کامل‌تر و واقعی‌تر از آدم‌های سال‌های جنگ می‌رسد؟
دقیقاً، در این کتاب هدف، اولاً بررسی انسان‌هایی است که با چالش‌های عجیب همچنان بدون یک لحظه پشیمانی بر سر انتخاب‌هایشان ایستاده‌اند. ثانیاً نقش نیروی مردمی و سپاه همیشه پررنگ‌تر بوده و برای همگان مشهود است. اما نیروهای ارتش به دلایل امنیتی کمتر فرصت بیان خاطرات و تجربه‌هایشان را پیدا کردند. در صورتی که نیروهای ارتش مخصوصاً نیروی دریایی، کارهای شگفت‌آوری در جنگ انجام داده و زحمت‌های فراوانی در این راه کشیدند. در حین صحبت با یکی از فرماندهان نیروی دریایی درباره عملیات مختلف جنگ تحمیلی، متوجه شدم نیروی دریایی نیز در این عملیات حضور داشته اما من متوجه حضورشان نشده بودم و کسی آنها را نمی‌شناخت. این سبک کتب بستری را برای بیان خاطرات این عزیزان و شناخت هرچه بهتر آنها را فراهم آورده است.
آیا شما کارتان را خاطره‌نگاری می‌دانید؟
بله. «سبلان زنده است» کتابی با سبک خاطره‌نگاری است اما در آن از عناصر و نثر داستانی استفاده شده است.
کتاب‌های خاطره را منبع خوبی برای نویسندگان رمان می‌دانند؛ خاطره‌نگاری‌ها تا چه اندازه می‌توانند به نویسندگان رمان‌ها کمک کنند؟
رمان تعریف خاص خودش را دارد. کتاب‌های خاطره در رمان‌های سیاسی و تاریخی نقش بسزایی دارد، چون تمامی اتفاقات در خاطره‌نویسی براساس واقعیت و بدون هیچ دخل و تصرفی بیان شده در نتیجه بله منبع خوبی را در اختیار رمان نویسان می‌گذارد.
ارتباط خوبی میان فیلمنامه‌نویس‌ها با کتاب‌های خاطره برقرار شده است؟
نه، در عمل این‌طور نیست. دلیلش را هم نمی‌دانم که چرا این ارتباط برقرار نمی‌شود. سینما در بهره بردن از منابع ادبیات پایداری کم توجه و غافل مانده است. سوژه‌های ناب بسیار اما فیلم کم است. اگر در حوزه سینما با سوژه‌های خاطرات دفاع مقدس ارتباط برقرار شود کارهای خوبی حاصل می‌شود اما هرچه ارتباط میان این دو حوزه کمتر باشد حاصل هم کمرنگتر و کم‌اثرتر است چون به واقعیت نزدیک نشده است.
دغدغه شما در نگارش ادبیات پایداری و خاطره‌نویسی چیست؟
من توفیق حضور در جنگ را داشتم و از سال 1375 شروع به نوشتن کردم. در کتاب‌هایم سعی کردم بخشی از دیده‌ها، شنیده‌ها و تجربه‌های خود و دیگران را بنویسم. انتظار دارم چیزهایی را که دیده و تجربه کردم به نسل‌های بعد انتقال دهم تا برای آنها بماند. تفاوت جنگ ایران و عراق با جنگ‌های دیگر دنیا در این است که کشورهای دیگر بخوبی در شناسایی قهرمانان خود در جنگ‌هایشان نقش داشتند اما با وجود اینکه در هشت سال دفاع مقدس رشادت‌ها و فداکاری‌های بسیاری انجام شده، ولی به آنها کمتر پرداخته شده است و باید در این زمینه تلاش همه ازجمله نویسندگان بیشتر باشد که دیده‌ها و شنیده‌ها، قبل از فراموشی بیان شود.
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: سبلان زنده ارتباط برقرار نیروی دریایی همین موضوع دفاع مقدس کتاب ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۷۰۸۴۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جمهوری اسلامی؛ عصر شکوفایی ادبیات اقوام/ شیرنوایی نابغه ای که ناشناخته مانده است
خبرآنلاین - مهرداد خوشکار مقدم: «غلامرضا رزمی» متولد ۱۳۵۷ تبریز، شاعر و پژوهشگر ادبیات ترکی آذربایجانی است که با انتشار مجموعه ای پنج جلدی، جایگاه «نظام الدین امیر علی‌شیر نوایی» را در ادبیات ترکی و فارسی احیا و مسیر جدیدی در حوزه پژوهش آثار فراموش شده ایجاد کرده است. در عشق و علاقه وی به پژوهش همین بس که با وجود از دست دادن شغل خود در دوران کرونا، تمام پس انداز خود را صرف پژوهش و خلق این اثر کرده است.
به همین مناسبت گفتگویی با وی ترتیب داده ایم که می خوانید:
غلامرضا رزمی کیست و چگونه به حوزه شعر و ادب گرایش پیدا کرد؟
از کودکی به واسطه پدرم که عاشق ادبیات عاشقی بود با فولکلور و داستانهای قدیمی آذربایجان آشنا شده و گلستان سعدی نیز اولین کتاب در حوزه ادبیات فارسی بود که از عمویم هدیه گرفتم. بعدها با اشعار شعرای ترکی چون صراف و سیدعظیم شیروانی نیز آشنا شده و اواخر دبیرستان متوجه شوم می توانم شعر بگویم… با حضور در جلسات کتابخانه شهید مطهری دبیرستان فردوسی و نیز انجمن های ادبی، رفته رفته وارد این حوزه شدم.آیا عشق به ادبیات را در دانشگاه نیز ادامه دادید؟
در دانشگاه تا ارشد اصلاح نباتات تحصیل کردم اما ادبیات را رشته دانشگاهی ندیدم، ذات ادبیات عشق و تحقیق است… مواردی که در دانشگاه های امروزی بدان توجهی نمی شود.با توجه به حضورتان در انجمن های ادبی مختلف، نقطه عطف ورود شما به حوزه ادبیات ترکی آذربایجانی کجا بود؟
تا ۸۵ در هر دو حوزه ادبیات فارسی و ترکی فعالیت داشتم. در اواسط دهه ۸۰ بود که به دنبال تاسیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز، سیدقاسم ناظمی (کاردار فرهنگی ایران در ترکیه) آن زمان به عنوان نخستین رئیس این سازمان به ما اعتماد کرد و منجر به ایجاد فضای جدیدی در ادبیات ترکی آذربایجانی شد.تاسیس جشنواره بین المللی خط سوم به صورت دو زبانه (ترکی-فارسی) با حمایت سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تبریز یکی از شاهکارهای آن ایام بود که فضای افراطی و حساسیت به ادبیات اقوام را به سوی عقلانیت و اعتدال سوق داد… البته مسیری که بعدها با کج سلیقگی برخی مدیران تداوم نیافت.
به نظر می رسد چاپ دوره پنج جلدی «نظام الدین امیر علی‌شیر نوایی» با اقبال گسترده ای در محافل علمی داشته است… در این مورد بگوئید که چگونه با این شخصیت آشنا شده و پروژه تحقیقاتی خود را چگونه آغاز کردید؟
سال ۹۱ بود که یکی از دوستان ادیب ام دوره چهار جلدی از کتاب امیرعلی شیرنوایی را که در استانبول منتشر شده بود به من اهدا کرد و این موضوع نقطه آآغاز آشنایی ام با آثار این ادیب و شاعر توانمند قرن نهم شد.اهمیت علمی و ادبی «امیر علی‌شیر نوایی» چیست و چه چیزی باعث گرایش شما به سمت تحقیق و پژوهش در آثار وی شد؟
«امیر علی‌شیر نوایی» در ۳۰ سالگی به عنوان مشاور سلطان حسین بایقرا، آخرین پادشاه تیموری منصوب شد. تاثیر وی در شکوفایی علمی و فرهنگی هرات در جهان اسلام را با جایگاه خواجه نظام الملک در دوره ایلخانان مقایسه می کنند.با اینحال اما چهره این ادیب و دانشمند ایرانی در داخل کشور شناخته شده نیست. او ۳۰ اثر تالیف کرده که ۲۹ جلد آن در کتابخانه های مهم جهان اسلام موجود بوده اما کتاب «زبده التواریخ» او هنوز پیدا نشده است.
آثار وی به چه زبان هایی منتشر شده اند؟
دو کتاب «دیوان فارسی» و «رساله معما» از آثار او به زبان فارسی بوده و بقیه آثارش به زبان ترکی تالیف شده است. در آن عصر فارغ از اینکه کتاب های مولفان به چه زبانی نگاشته شده، نام آن باید عربی می بود لذا عنوان تمام آثار امیرعلی شیرنوایی و نویسندگان هم عصر او، عربی است.عمده آثار امیرعلی شیرنوایی در چه حوزه هایی است؟
از ۲۹ جلد موجود تعداد ۱۳ دیوان نظم است و بقیه به صورت نثر نگاشته شده اند.
مهمترین کتاب وی کتاب «محاکمه اللغتین» است که در حوزه ادبیات، به مقایسه زبان ترکی و فارسی پرداخته و با کتاب «میزان الاوزان» برای اولین بار رساله عروض ادبیات ترکی را نگارش کرد که کاملترین اثر ادبیات ترکی در این حوزه محسوب می شود.
علی شیر نوایی همچنین اولین تذکره الشعرای ترکی را به نام «مجالس النفائس» منتشر کرده که بعد از او مرجع تمام تذکره نویسان ادبیات ترکی و فارسی شده و حتی تذکره دولتشاهی سمرقندی نیز به سفارش او نگاشته شده است.
او در حوزه عرفان نیز دست به قلم بوده به طوریکه در کتاب «نسائم المحبه» تذکره و اندیشه ۷۷۰ عارف و صوفی آن عصر را جمع آوری و به زبان ترکی منتشر کرده است.
در سایر حوزه های علوم چه آثاری پدید آورده است؟
یکی از آثار قابل تامل امیرعلی شیرنوایی در حوزه تاریخ نگاشته شده… وی با تحقیق در سلسله های پادشاهی ایران «تاریخ ملوک عجم» را از ابتدا تا یزدگرد سوم جمع آوری و به رشته تحریر درآورده است.کتاب «تاریخ انبیا و حکما» نیز یکی دیگر از آثار او به شمار می رود که به زندگی پیامبران حضرت آدم تا حضرت محمد (ص) و فیلسوفان و حکمای یونان و ایران اختصاص دارد.
در حوزه سیاسی اجتماعی نیز کتاب «محبوب القلوب» را نوشته و همچنین مشاغل و اصناف و مناصب و شرح وظایف و حدود شرعی و فقهی و وظایف حکومتی عصر تیموری را به رشته تحریر درآورده که برای پژوهش در دوران تیموری منبعی ارزشمند به شمار می آید.
با توجه به شرایط آن دوران، امیرعلی شیرنوایی تابع چه مذهبی بوده است؟
شاید بتوان گفت که او پاسخ به این سئوال را در کتاب «نظم الجواهر» داده است. او در این اثر ۲۸۸ حدیث از حضرت علی (ع) را در قالب رباعی سروده و در اثبات شیعه بودن خود، به حضرت امیر (ع) تقدیم کرده است.او همچنین ۴۰ حدیث از پیامبر (ص) نیز به صورت رباعی سروده است.
افراد تاثیرگذار در زندگی امیرعلی شیرنوایی چه شخصیت هایی بودند؟
در وهله نخست، «سید حسین اردشیر» صوفی نامدار آن دوران در تشکیل شخصیت علمی و ادبی شیرنوایی، موثر بوده و پدر معنوی وی به شمار می رود.سلطان حسین بایقرا دومین فرد تاثیرگذار زندگی وی به شمار می آید که از کودکی باهم دوست بوده و در دربار درس خوانده بودند. گرچه شیرنوایی در ۳۰ سال اول زندگی خود مشقت های زیادی متحمل شده اما بعد از روی کار آمدن سلطان حسین بایقرا، زندگی او نیز متحول می شود.
سومین فرد موثر در زندگی او، عبدالرحمن جامی شاعر بنام آن عصر است.
نوایی همچنین در کتابی از فردی به نام «پهلوان محمد» کشتی گیر نام برده که در زندگی او تاثیرگذار بوده است.
پس از عصر تیموری چه بر سر امیرعلی شیرنوایی و آثار او آمد؟
بعد از سقوط تیموری در سال ۹۱۷ شاه اسماعیل هرات را فتح کرده و نسخ بسیاری از آثار او را به تبریز منتقل و بخشی در هرات باقی ماند؛ اما با فتح تبریز توسط عثمانی ها اغلب نسخ خطی غارت و به استانبول منتقل شده و امروزه نیز همانجا نگهداری می شوند.با اینحال آثار خطی امیر علی شیرنوایی در ایران هم کم نیست به طوریکه در همین کتابخانه مرکزی تبریز نیز ۲۰ اثر نفیس او نگهداری می شود که ۱۱ نسخه از آثار وی خطی است.
و بقیه آثار او در کجا نگهداری می شود؟
بر اساس تحقیقاتی که انجام داده ام، عمده آثار وی در موزه توپ قاپی استانبول بوده اما نسخه های نفیس دیگری در مصر، ازبکستان، روسیه، انگلیس و برخی از کتابخانه های معتبر جهان موجود است.عمده اهمیت علمی و جایگاه ادبی امیر علی شیر نوایی در تاریخ ایران چیست؟
امیرعلی شیر نوایی در آثار خود روحیه ایران گرایی دارد و تمام اقوام را داخل تاریخ ایران می بیند. لذا می توان او را منادی وحدت ترکی و فارسی دانست.گرچه تاثیرات او را نمی توان به یک حوزه خلاصه کرد اما شاید مهمترین تاثیر وی، ابداع زبان مرجع برای نگارش به ترکی با الفبای عربی و لهجه ترکی جیغاتای است که از قرن نهم تیموری تا عصر صفوی و قاجاریان و همزمان در دولت عصمانی مورد استفاده قرار می گرفت.
آثار و مکاتبات به جای مانده از منشی نادرشاه افشار و مکاتبات «نشاط اصفهانی» اولین وزیر خارجه ایران عصر فتحعلی شاه تا اذعان «یحیی کمال» عثمانی به رواج این خط و زبان حکایت از تاثیر او در این حوزه دارد.
چگونه این رسم الخط و زبان معیار از بین رفت؟
ترکی غرب شامل آذربایجان و قلمرو عثمانی تحت تاثیر زبان های عربی، فارسی و روسی بوده اما ترکی شرق از خراسان تا مرز سین کیانگ چین کمتر دچار تغییر و تحول شده بود.در قرن ۱۹ و ۲۰ چندین حادثه تاریخی باعث می شود که این رسم الخط و زبان معیار از بین برود. جدایی هرات از ایران در زمان ناصرالدین شاه و معاهده گلستان و ترکمنچای و جدایی بخشی از ایران و تسلط روسیه به قفقاز جنوبی در دوران فتحعلی شاه است. وقوع جنگ جهانی اول و سقوط امپراطوری عثمانی نیز منجر به روی کار آمدن آتاتورک و تغییر رسم الخط از الفبای عربی به لاتین شده و بدین ترتیب اتصال نسل های بعدی به آثار فرهنگی و تمدنی گذشته قطع می شود.
همزمان با این تحولات، سلسله قاجار نیز در ایران سقوط کرده و با روی کار آمدن پهلوی، دشمنی با اقوام ایرانی آغاز می شود.
با این اوصاف، وضعیت در دوره جمهوری اسلامی چگونه است؟
هرچقدر هم از برخی سیاست های فرهنگی انتقاد داشته باشیم، باید اذعان داشت که انصافاً جمهوری اسلامی عصر شکوفایی ادبیات اقوام ایرانی به ویژه ترکی آذربایجانی است؛ چراکه در این دوره سیاست های کلان، ماهیت اسلامی دارد نه قومیتی. او عقیده دارد اگر کمی عقلانیت در حوزه فرهنگی و هنر حاکم شده و فضا بازتر شود، وضعیت بهتر از این هم خواهد شد.جایگاه علی شیر نوایی را در حوزه شعر و ادبیات چگونه ارزیابی می کنید؟
سئوال خوبی است. باید در یک سطر اینگونه گفت که جایگاه امیر علی شیر نوایی در ادبیات ترکی مانند حافظ و سعدی و نظامی در شعر فارسی است با این تفاوت که شعرای فارسی هرکدام در یک حوزه نامدار هستند ولی علی شیر نوایی در تمام حوزه های شعر ترکی شاهکار است به حدی که از قرن ۹ به بعد تمام ادبیات ترکی و حتی بخشی از ادبیات فارسی تحت تاثیر او قرار دارد.تحقیقات من نشان می دهد قله های ادبیات ترکی و فارسی تحت تاثیر آثار نوایی است به طوریکه دلیل اصلی ایجاد سبک هندی در شعر فارسی نیز آثار علی شیر نوایی بوده به طوریکه صائب تبریزی به عنوان یک شاعر ترک زبان، تحت تاثیر آثار نوایی قرار گرفته و با بازگردان سبک دیوان نوایی به فارسی، سبک هندی را بنیان نهاده است.
صائب تبریزی در یکی از سروده های خود، علاقه و تاثیر نوایی در آثار خود را اینگونه سروده است:
کاش آن ترک ستمکار به قرآن می‌داشت
اعتقادی که به دیوان نوایی دارد
تاثیرات نوایی تا صده های اخیر نیز تداوم داشته به طوریکه فضولی، دیگر شاعر بزرگ ادبیات ترکی نیز بیشترین تاثیر را از علی شیر نوایی گرفته است.
در ادامه راه چه برنامه ای برای آثار دیگر امیر علی شیر نوایی دارید؟
خمسه نوایی که نظیره ای است بر خمسه نظامی آماده چاپ است...امیر علی شیر نوایی به میراث و هویت فرهنگی مشترک ایران با کشورهای ترک زبان منطقه تبدیل شده لذا تلاش می کنم جایگاه این شاعر، ادیب و دانشمند ارزشمند ایرانی را که در داخل کشور ناشناخته مانده احیا کنم.
سپاس از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.
۴۶
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902915
امیدواری ژینولا به کامبک پاری سن ژرمن مقابل دورتموند: آنها از نظر جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی آماده هستند